LL logo Loemeleberg Lassies

Kennel gerigistreerd bij FCI / Raad van Beheer & fokken volgens het VFR van de Schotse Herder Vrienden

Gezondheid

Uitleg over gezondheidsonderzoeken bij de Schotse Herder

Gezondheidsonderzoeken

  • HD: Heupdysplasie
  • ECVO oogonderzoek

Genetische onderzoeken

  • DM:       Degeneratieve Myelopathie
  • IPD:       Inflammatory Pulmonary Disease
  • MDR1:   Multidrug Resistance Mutation
  • DMS:     Dermatomyositis
  • rcd2-PRA: Progressieve Retinale Atrofie
  • CEA:      Collie Eye Anomaly
  • GCS:      Grey Collie Syndrom
  • M-locus: Merle-gen

Betekenis uitslag genetisch onderzoek:

  • Vrij        = +/+ of N/N
  • Drager   = +/- of N/aandoening
  • Lijder.   = -/- of aandoening/aandoening

Heupdysplasie (HD)

Heupdysplasie is een ontwikkelingsstoornis van de heupgewrichten. Het kan erfelijk zijn, maar omgevingsfactoren spelen ook een rol bij de ontwikkeling. Een hond kan veel last hebben van HD, maar dat hoeft niet. Aan de buitenkant kun je niet zien of een hond HD heeft, dus als je hond goed kan lopen, hoeft dat nog niet te zeggen dat zijn heupen perfect zijn. Om echt te kunnen zien of je hond HD heeft, zijn (digitale) röntgenfoto’s van zijn heupen nodig. Wat betreft de erfelijkheid van HD is er naar mijn weten, helaas nog geen genetische test voor ontwikkeld.

ECVO oogonderzoek

ECVO staat voor European College of Veterinarian Ophthalmologists.

ECVO is een speciaal oogonderzoek naar erfelijke oogziekten bij honden. Dit onderzoek wordt alleen gedaan door dierenartsen die gespecialiseerd zijn in oogheelkunde.

Wat betekent de uitslag van het ECVO onderzoeken

Erfelijke oogziekten die worden onderzocht bij het ECVO onderzoek

Degeneratieve Myelopathie (DM)

Degeneratieve Myelopathie is een progressieve neurologische aandoening van het ruggenmerg. Het begint met coördinatieverlies in de achterste ledematen. De eerste verschijnselen van de ziekte uiten zich meestal vanaf 5 jaar of ouder. De hond gaat waggelen, struikelen of slepen met de achterpoten. Incontinentie komt ook veel voor. Uiteindelijk wordt de hersenschors aangetast, waardoor ook vitale functies kunnen uitvallen. Vanaf de eerste tekenen tot het einde is het ziekteverloop meestal tussen de 6 en 18 maanden.

Inflammatory Pulmonary Disease (IPD)

Inflammatory Pulmonary Disease wordt gekenmerkd door herhaaldelijk schuimend braken, oppervlakkige ademhaling, hoesten, verhoogde ademhalingsgeluiden en koorts. De klinische symptomen beginnen op de leeftijd van een paar dagen. De honden reageerden op de therapie met antibiotica en secretolytica, maar neiging snel terug te vallen zonder behandeling met antibiotica.

Multidrug Resistance Mutation (MDR1)

Het eiwit P-glycoproteïne beschermt bij de normale gezonde hond het hersenweefsel en het centrale zenuwstelsel tegen de hoge concentraties van giftige stoffen (zoals geneesmiddelen). Voor dit eiwit heeft de hond het MDR1 gen nodig (Multidrug Resistance gen 1). Als een hond dit gen niet heeft, dan is de hond gevoeliger voor allerlei geneesmiddelen en dat kan gevaarlijk zijn als de dierenarts of u dat niet weet. We zien vooral bij Collies en Collie-achtigen deze afwijking (MDR1-mutatie): het zijn gezonde honden maar kunnen door medicijnen in de problemen komen.

In 1983 werd ontdekt dat ivermectine (een middel tegen parasieten) vergiftigingsverschijnselen veroorzaakt in de hersenen bij een deel van de Collies. Dat gebeurt al bij hele lage doseringen. De dieren gaan kwijlen, braken, krijgen epileptische aanvallen, ze krijgen spijsverterings- en ademhalingsstoornissen, kunnen in coma raken en zelfs overlijden. Honden die aan overgevoeligheid voor ivermectine lijden, blijken overgevoelig te zijn voor een reeks van geneesmiddelen. Omdat alle chromosomen dubbel zijn, heeft de hond op 2 plekken in de chromosomen een gen voor MDR1. Honden horen 2 normale MDR1 genen te hebben. Ook als er maar 1 van de 2 genen abnormaal is (de hond is heterozygoot, of drager), kan een hond gevoeliger zijn voor (hogere doseringen van) medicijnen. Een hond die een mutatie heeft in allebei de chromosomen, noemen we homozygoot en deze honden zijn echte lijders.

De geneesmiddelen waarvan is aangetoond dat ze problemen kunnen veroorzaken bij honden met de MDR1 mutatie:

Er zijn ook geneesmiddelen die mogelijk problemen zouden kunnen geven bij honden die de MDR1 mutatie hebben, maar waarvan we het niet zeker weten. Advies is om voorzichtig te zijn met deze medicijnen in honden met de MDR1 mutatie:

Dermatomyositis (DMS)

Dermatomyositis een auto-immuunziekte met een genetische achtergrond en aanvullende omgevingsfactoren zoals vaccinatie of virale infectie. Typische symptomen zijn haaruitval en korstjes op de benen en voeten, het gezicht, de oren en de staart. De eerste symptomen treden meestal op rond de leeftijd van ongeveer 12 weken. In tegenstelling tot Shetland-herdershonden vertonen collies vaak spierstoornissen zoals een hoge stapvoetsgang, problemen met slikken, drinken en eten of spieratrofie van het hoofd en de nek.

Progressieve Retina Atrofie (rcd2-PRA)

Progressieve retina atrofie is een aandoening waarbij het netvlies verslechtert. De term progressieve retina atrofie wordt gebruikt om meerdere typen erfelijke aandoeningen van het netvlies te omschrijven. Nachtblindheid is een van de eerste symptomen van PRA, wat zich kenmerkt door verminderd zicht in de schemer- en avonduren waarbij de pupil vergroot is en de pupilreflexen vertraagd optreden. Het zal uiteindelijk leiden tot totale blindheid.

Er is geen behandeling mogelijk.

De diagnose wordt gesteld op basis van de verschijnselen en bevindingen bij het ECVO oogonderzoek. Er is voor deze aandoening ook DNA-test beschikbaar.

Collie Eye Anomaly (CEA)

Collie eye anomaly is een oogaandoening waarbij het netvlies, vaatvlies en de achterwand van het oog onderontwikkeld zijn. De projectie van het optische beeld op het netvlies kan hierdoor niet goed doorgegeven worden aan de hersenen. In ongeveer zeven procent van de honden met Collie eye anomaly treedt loslating van het netvlies op, waardoor de dieren geheel blind zijn.

De diagnose wordt gesteld op basis van de verschijnselen en bevindingen bij het ECVO oogonderzoek. Er is voor deze aandoening ook DNA-test beschikbaar.

Er is geen behandeling mogelijk.

De mate van deze afwijkingen varieert tussen individuele honden, variërend van milde ziekten tot volledige blindheid, maar deze ziekte is niet progressief.

Grey Collie Syndrome (GCS)

Het Grey Collie Syndroom wordt veroorzaakt door een stoornis in de vorming van bloedcellen. Vanwege de cyclische vermindering van bloedcellen om de 10-12 dagen, hebben aangetaste honden de neiging om te bloeden en zijn ze erg vatbaar voor infecties. Puppy's zijn meestal kleiner en zwakker dan hun nestgenoten. Op de leeftijd van 8-12 weken ontwikkelen zich klinische symptomen, zoals koorts, diarree en gewrichtspijn. Aangetaste puppy's lijden aan terugkerende bacteriële infecties, vooral infecties van de luchtwegen en het maagdarmkanaal. "Gray Collie Syndrome" is een ernstige functionele stoornis, aangetaste honden leven zelden langer dan 2-3 jaar. GCS komt voor bij alle grijze (no merle) collies. Aangetaste puppy's hebben een zilvergrijze vacht, gesorteerd van zeer licht tot zwartachtig roodachtig, soms geelachtig door een mengsel van lichtbeige en lichtgrijze haren.

M-locus

De M-Locus controleert de Merle-kleuring, wat een dominante eigenschap is. Voor Schotse Herdershond wordt Merle beschouwd als een van de standaardkleuren. Er zijn twee soorten pigment in de kleuren van hondenvacht: eumelanine en pheomelanine. Bij Merle-honden treedt een verdunning van het eumelaninepigment op in een variabel patroon van zeer lichtgrijs tot donkergrijs en kan donkerder worden naarmate de hond ouder wordt. Een hond die heterozygoot is voor deze invoeging (één exemplaar van Merle) zal de Merle-kleuring vertonen. Honden die homozygoot zijn voor het inbrengen van DNA (twee exemplaren van Merle) staan bekend als "dubbele Merle" en dit genotype wordt in verband gebracht met veel gezondheidsproblemen, waaronder doofheid en oogafwijkingen.  Een hond die één exemplaar van de invoeging heeft, kan ook heel weinig Merle-kleuring vertonen en wordt beschreven als een cryptische merle. Genetische tests worden aanbevolen om het fokken van twee merle-honden en de productie van double merle-puppy's te voorkomen.